15 april, 2006

De wreedste maand


BBC World maakte er in een gewone nieuwsuitzending werk van: een bijzondere tentoonstelling in het Anne Frankhuis. Nederland in het nieuws! In de vitrines worden brieven tentoongesteld, ter beschikking gesteld door een vriendinnetje van Anne Frank, een nog kwiek genoeg ogende dame die met een fijn glimlachje laat weten dat dit nu brieven van Anne zijn. Ach ja - iets van de glans van deze beroemdheid komt op haar terecht en dat is reden tot glimlach, nietwaar.
Het gevolg was uiterst voorspelbaar: een file van toeristen in deze paasdagen tot ver om de hoek op de Westermarkt.

Eerlijk gezegd word ik onpasselijk van deze toeristische attractie. Ik ben slechts een keer in het gebouw geweest waarin zich het achterhuis bevonden moet hebben - dat was voor een actievergadering, de enig juiste reden om er te komen.
O zeker, in het grote pand dat de Anne Frankindustrie gemeend heeft bij het oude pand te moeten trekken ben ik vaak geweest. In dit studentenhuis woonde tenslotte mijn eerste lief - ik heb de sleutel gehad, mijn fiets stond regelmatig in de kelder, wat kan ik meer zeggen? Zij woonde er allang niet meer toen ik nog werktuiglijk naar haar raam keek - ik wist wie er inmiddels woonde, ben er zelfs jaren later nog op bezoek geweest: collega Crazy Boy Luke van de radio woonde op haar kamer aan de grachtkant.

Voor een uitgebreide opvang van toeristen was de sloop van een studentenhuis met vele tientallen kamers natuurlijk zonder meer verantwoord. Vast ook echt nodig. Maar het is niet vanwege het wegpoetsen van een persoonlijke lieu de mémoire dat ik onpasselijk word.
In de eerste plaats: het huis waar Anne Frank het grootste deel van de tijd van de bezetting heeft doorgebracht werd niet de moeite waard bevonden te behouden. Het werd gesloopt voor de Stadhuis-Operacombinatie. Het dient vergeten te zijn.
Het andere is ernstiger: de schaamteloze exploitatie van dit meisje, waar dat zogenaamde vriendinnetje met haar fijne lachje voor de BBC-camera aan meedoet op gevorderde leeftijd.
Anne Frank had nooit beroemd mogen worden op deze manier. Als zij schrijfambities had - en het is maar de vraag of zij die gehad zou hebben, en of wij daar ooit van gemerkt zouden hebben - dan had zij beroemd moeten worden als zij veilig was geweest. Beroemd worden doordat je een dagboek hebt geschreven, verraden bent en in een concentratiekamp stierf - het is tragisch, maar is het een reden om toeristische trekpleister te zijn? Een enorme file attractieconsumenten aantrekken, op de Prinsengracht en ver de hoek om - geduldig wachtend om - tja, wat eigenlijk te zien? Is het lezen van haar boek, dat als er rechtvaardigheid op de wereld was geweest, nooit geschreven zou zijn geweest laat staan uitgegeven, niet voldoende?
Door en door ziek. Waar is het Etty Hillesumhuis waar de massa's van heinde en verre naar toegaan?

Geen opmerkingen: